കേരള ചരിത്രത്തിന്റെ അനസ്യൂതപ്രവാഹത്തിനിടയില്‍ സവിശേഷമായ വ്യക്തിമുദ്ര പതിപ്പിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു ചെറു നഗരമത്രെ ഇരിങ്ങാലക്കുട. സംഭവബഹുലമായ പല ചരിത്രമുഹൂര്‍ത്തങ്ങള്‍ക്കും സാക്ഷ്യം വഹിക്കുവാനും, സാമൂഹ്യ-സാംസ്‌ക്കാരിക രംഗങ്ങളിലെ പരിവര്‍ത്തന പ്രക്രിയയുമായി ഇഴ ചേര്‍ന്നു നില്‍ക്കുവാനും ഭാഗ്യം ലഭിച്ചിട്ടുള്ള ഈ കൊച്ചുപട്ടണം അനന്യമായ സവിശേഷതകളുടെ ഉടമകൂടിയാണ്‌.
തൃശ്ശിവപേരൂരില്‍ നിന്നും 22 കിലോമീറ്റര്‍ തെക്കുഭാഗത്തായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഭൂപ്രദേശമായ ഇരിങ്ങാലക്കുടയുടെ സ്ഥലനാമം തന്നെ വിവിധ വ്യാഖ്യാനങ്ങള്‍ക്ക്‌ വിധേയമായി ഭവിച്ചിരിക്കുന്നു. വടക്കുഭാഗത്തുള്ള ചാലക്കുടിപ്പുഴയ്‌ക്കും, തെക്ക്‌ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന കുറുമാലിപ്പുഴയ്‌ക്കും ഇടയിലുള്ള പ്രദേശമെന്ന നിലയില്‍ 'ഇരുചാലുക്ക്‌ ഇടൈ' എന്ന പേര്‍ വന്നത്‌ ലോപിച്ച്‌ ഇരിങ്ങാലക്കുടയായി എന്ന വിശ്വാസവുമുണ്ട്‌. ഈ രണ്ട്‌ നദികളും കൂടല്‍മാണിക്യം ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറേ ഗോപുരത്തനടുത്തുവച്ച്‌ സന്ധിച്ച്‌ തെക്കോട്ട്‌ ഒഴുകി കൊടുങ്ങല്ലൂര്‍ കായലില്‍ നിപതിച്ചിരുന്നതായി കരുതുന്നു. പില്‍ക്കാലത്ത്‌ പ്രകൃതിക്ഷോഭം മൂലം ഇവ രണ്ടും എടതിരിഞ്ഞ്‌
ഗതി മാറിപ്പോയ സംഭവം സചിപ്പിക്കുന്നതാണ്‌ എടതിരിഞ്ഞി എന്ന സ്ഥലനാമമെന്ന്‌ കരുതപ്പെടുന്നു. കുലീപനി മഹര്‍ഷി ശ്രീ കൂടല്‍മാണിക്യം ക്ഷേത്രത്തില്‍ നടത്തിയ യാഗാന്ത്യത്തില്‍ യജ്ഞദേവന്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട്‌ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൂടെ ഇരുന്ന സംഭവത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന 'ഇരുന്നുശാലയില്‍ കൂടെ' എന്ന പരാമര്‍ശത്തിന്റെ ചുരുക്കപ്പേരാണ്‌ ഇരിങ്ങാലക്കുട എന്നും വിശ്‌സിക്കപ്പെടുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിനു മുന്നില്‍ നിന്നിരുന്ന വലിയ ആലിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന വിരിഞ്ഞ ആല്‍കൂടൈ എന്ന പദം രൂപപരിണാമം പ്രാപിച്ച്‌ ഇരിങ്ങാലക്കുടയായി എന്ന വേറൊരു വാദം നിലനില്‍ക്കുന്നു. ജൈനമത സ്വാധീനം ചേര്‍ന്ന സ്ഥലങ്ങള്‍ക്ക്‌ 'ഇരിങ്ങ' എന്ന ശബ്ദവുമായി ബന്ധമുണ്ടെന്നും (ഉദാ: ഇരിങ്ങണ്ണൂര്‍, ഇരിങ്ങോള്‍ക്കാവ്‌, ഇരിങ്ങാലൂര്‍) അതുകൊണ്ടു തന്നെ ഇരിങ്ങാലക്കുടയ്‌ക്ക്‌ പ്രസ്‌തുത നാമം ലഭിച്ചതെന്നും സ്ഥലനാമ ചരിത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. കുലശേഖരപ്പെരുമാളായ സ്ഥാണുരവിവര്‍മ്മയുടെ ലിഖിതത്തില്‍ ഇരിങ്ങാലക്കുടയെ 'ഇരിങ്കാടിക്കൂടല്‍' എന്നും ദേവനെ 'തിരുവിരുങ്കാടി തിരുവടി' എന്നും പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്‌.
പൊതുവെ ചെങ്കല്‍ പ്രദേശമായ ഇരിങ്ങാലക്കുടയിലെ കൂടല്‍മാണിക്യക്ഷേത്രത്തിന്‌ പടിഞ്ഞാറു ഭാഗത്തുള്ള പ്രദേശങ്ങള്‍ തീരദേശത്തോട്‌ സാമ്യം വഹിക്കുന്നതായി കാണാം. ഈ പ്രദേശത്തുള്ള ഭൂഗര്‍ഭപാളികളുടെ അടരുകളെക്കുറിച്ച്‌ നടന്ന ശാസ്‌ത്രപഠനങ്ങള്‍ ഇവിടുത്തെ ഭൂകമ്പസാധ്യതയിലേക്ക്‌ വിരല്‍ ചൂണ്ടുന്നു. ഭൂതകാലത്ത്‌ നടന്നിരിക്കാവുന്ന കടലിന്റെ പിന്മാറ്റത്തെക്കുറിച്ചും തത്‌ഫലമായുയര്‍ന്നു വന്ന മണല്‍പ്രദേശത്തെക്കുറിച്ചുമുള്ള സാദ്ധ്യകളും ഇതോടൊപ്പം തന്നെ പരാമൃഷ്ടമായിട്ടുണ്ട്‌. കൂടല്‍മാണിക്യം ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറു ഭാഗം മുതല്‍ കാണുന്ന മണലിന്റെ ആധിക്യമുള്ള ഭൂമി, കിണര്‍ വെള്ളത്തിലെ ഓര്‌, മണലില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന കക്ക മുതലായ ജീവികളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങള്‍ ഇവയെല്ലാം ഇത്തരമൊരു സാദ്ധ്യതയിലേക്ക്‌ ശ്രദ്ധതിരിക്കുന്നു.
ഇരിങ്ങാലക്കുടയുടെ പ്രാക്‌ ചരിത്രകാലഘട്ടത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിശദപഠനങ്ങള്‍ ഇനിയും നടന്നിട്ടില്ല. ഈ മേഖളയിലെ പല പറമ്പുകളും കിളയ്‌ക്കുമ്പോള്‍ മഹാശിലാവശിഷ്ടങ്ങളായ നന്നങ്ങാടികളുടേയും ഗുഹാമുഖങ്ങളുടേയും അവശിഷ്ടങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും ഇവിടുത്തെ ചരിത്രാതീതക്കാലത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിശദമായ വിശകലനവും ഗവേഷണവും ശൈശവാവസ്ഥയില്‍ത്തന്നെ എന്നു പറയാം. ഏറെ അകലെയല്ലാതെ നിലക്കൊള്ളുന്ന കൊടുങ്ങല്ലൂരടുത്തുള്ള മുസിരിസ്‌ എന്ന കുറമുഖ നഗരത്തിന്റെ സമീപകാല ഉത്‌ഖനനം വളരെയേറെ ഉള്‍ക്കാഴ്‌ചകള്‍ പകര്‍ന്നു തന്നിരിക്കുന്ന ഇത്തരുണത്തില്‍ ഇരിങ്ങാലക്കുടയ്‌ക്കും പ്രസ്‌്‌തുത പ്രദേശവുമായുള്ള സാംസ്‌ക്കാരികമായ കൊടുക്കലുകളുടെ ചരിത്രം രേഖപ്പെടുത്താനുണ്ടായിരിക്കും എന്നതിന്‌ ധാരാളം സാദ്ധ്യതകളുണ്ട്‌.
ദക്ഷിണേന്ത്യന്‍ ചരിത്രത്തിന്റെ ആണിക്കല്ലുകളായി അറിയപ്പെടുന്ന സംഘകാലകൃതികളില്‍ ഇരിങ്ങാലക്കുട പരാമര്‍ശ വിധേയമാകുന്നില്ല. കേരളോത്‌പത്തിയുടെ പതിനെട്ടാമദ്ധ്യായത്തില്‍ പരശുരാമന്‍ യോഗ്യനായ ഒരു പുരോഹിതനെ കണ്ടെത്തി ഈ ഗ്രാമത്തില്‍ കൊണ്ടു വന്നിരുത്തിയതായി സൂചിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്‌. ഇവിടെ മാലക്കെട്ടി ഉപജീവനം കഴിക്കുന്നതിനായി ഒരു പിഷാരടിയെ അനുവദിക്കുന്നതായി അതേ ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ നാല്‍പത്തിയൊന്നാം അദ്ധ്യായത്തില്‍ കാണാം.
കുലശേഖര കാലഘട്ടത്തിന്റെ പെരുമാള്‍ ഭരണകാലത്ത്‌ ഇരിങ്ങാലക്കുട സവിശേഷ പ്രാധാന്യം നേടിയിരുന്നതായി അന്നത്തെ ലിഖിതങ്ങളില്‍ നിന്നും തെളിയുന്നു. എ.ഡി 844ല്‍ ഭരണമാരംഭിച്ച സ്ഥാണു രവിവര്‍മ്മന്റെ 11-ാം ഭരണവര്‍ഷത്തില്‍ പുറപ്പെടുവിച്ച കൂടല്‍മാണിക്യം ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ശാസനത്തില്‍ മൂഴിക്കുളം കച്ചത്തിന്‌ വിരുദ്ധമായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന ക്ഷേത്ര ഊരാളവന്മാരേയും അനുയായികളേയും മാതൃഘാതകര്‍ക്കു തുല്യമായി കണക്കാക്കും എന്ന്‌ രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. എ.ഡി 966-1021 കാലഘട്ടത്തില്‍ ഭരണം നടത്തിയിരുന്ന ഭാസ്‌ക്കര രവി നമ്പിനാരുടെ ലിഖിതത്തിലൂടെ കൂടല്‍മാണിക്യം ക്ഷേത്രത്തിന്‌ പോട്ടയില്‍ ഉണ്ടായിരുന്ന വസ്‌തുവകകളുടെ ഒരു സമഗ്രചിത്രം ലഭ്യമാകുന്നു. സഭായോഗത്തിലെ 42 ഇല്ലക്കാരും 9 ഊരായ്‌മക്കാരുമടങ്ങുന്ന ഗ്രാമമായിരുന്നു ഇരിങ്ങാലക്കുട.
പെരുമാള്‍ ഭരണകാലത്ത്‌ 32 ബ്രാഹ്മണഗ്രാമങ്ങളുടേയും പ്രതിനിധികളായും പെരുമാളിന്റെ ഉപദേശക സമിതി അംഗങ്ങളായും മഹോദയപുരത്ത്‌ വര്‍ത്തിച്ചുവന്ന നാലുതളിയിലെ ബ്രാഹ്മണരില്‍ ചിങ്ങപുരം തളിയുടെ തളിയാതിരിമാര്‍ ഇരിങ്ങാലക്കുട ഗ്രാമക്കാരായിരുന്നു. പ്രസ്‌തുത കാലഘട്ടത്തിലെ മറ്റൊരു രേഖയില്‍ ഭാസ്‌ക്കരപുരം എന്ന ചെറുപട്ടണം സ്ഥാപിക്കുന്നതിലേക്കായി ആയിരക്കര കോതൈ കുമാരന്‍, ഊരന്‍ കുമാരന്‍ കോതൈ, നാകന്‍ കണ്ണന്‍, ഊരന്‍ കണ്ടന്‍ കുമരന്‍ എന്നീ വ്യക്തികള്‍ ഭൂമി ദാനം ചെയ്യുന്നതായി പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. (ഭാസ്‌ക്കരപുരം തന്നെയാണ്‌ ഇരിങ്ങാലക്കുടയായത്‌ എന്ന അനുമാനം നിലവിലിരിക്കുന്നു). ഭാസ്‌ക്കരപുരത്തെ ചില കച്ചവടക്കാരെ 'ഉള്‍ക്ക്‌' എന്നറിയപ്പെടുന്ന തീരുവ അടയ്‌ക്കുന്നതില്‍ നിന്നും ഒഴിവാക്കിയിരുന്നതായി ഡോ.എം.ജി.എസ്‌ നാരായണന്റെ Perumals of Kerala എന്ന ഗ്രന്ഥത്തില്‍ പ്രസ്‌താവിക്കുന്നുണ്ട്‌.
ഇരിങ്ങാലക്കുടയിലെ മഹാക്ഷേത്രമായ ശ്രീ കൂടല്‍മാണിക്യത്തില്‍ ജൈനമത തീര്‍ത്ഥങ്കരനായ ഭരതേശ്വരന്റെ ദിംബരരൂപത്തിലുള്ള വിഗ്രഹമാണ്‌ ഉപാസന മൂര്‍ത്തിയെന്നും, എട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഹൈന്ദവനവോത്ഥാനത്തിന്റെ സാഹചര്യത്തില്‍ പ്രസ്‌തുത ക്ഷേത്രം നവീകരിക്കപ്പെട്ടു എന്നുമുള്ള വാദം നിലവിലുണ്ട്‌. ഇതര ക്ഷേത്രങ്ങളില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്‌തമായി ഇവിടെ കര്‍പ്പൂരാരാധന ഇല്ല എന്നതും പ്രസ്‌തുത വാദത്തിന്‌ ഉപോല്‍ബലകമാണ്‌. രേഖകളില്‍ ഇരിങ്ങാലക്കുടയെ നന്ദിഗ്രാമം എന്നു പരാമര്‍ശിക്കുന്നതും ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ ജൈനമത സ്വാധീനം തെളിയിക്കുന്നു. (ഇരിങ്ങ എന്നതുപോലെ ഒരു ജൈനമത സംജ്ഞയായ്‌ 'നന്തി' നന്തിപുലം, നന്തിക്കര മുതലായ ഇരിങ്ങാലക്കുടയുടെ സമീപ പ്രദേശങ്ങളിലും കാണാമെന്നത്‌ സ്‌മരണീയമാണ്‌). സുപ്രസിദ്ധ ജൈനക്ഷേത്രമായ തൃക്കണാമതിലകത്തിന്റെ സാമീപ്യവും ഇവിടുത്തെ ജൈനമത സ്വാധീനത്തിന്‌ ആക്കം കൂട്ടിയ ഘടകമായിരുന്നിരിക്കാം.
സഭായോഗത്തിന്റെ ഭരണശേഷം കൊല്ലവര്‍ഷം അഞ്ഞൂറ്റിപ്പതിനേഴാം ആണ്ടില്‍ തച്ചുടയക്കൈമള്‍ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഉടയോനായി അവരോധിക്കപ്പെട്ടു. അറ്റകുറ്റപ്പണികള്‍ ചെയ്യുവാന്‍ അധികാരമുള്ള ആള്‍ എന്നും സര്‍വ്വാധികാരി എന്നും തച്ചുടയക്കൈമള്‍ (തച്ച്‌ + ഉടയ + കൈമള്‍) എന്ന പദത്തിന്‌ അര്‍ത്ഥമാക്കാം. അഞ്ഞൂറ്റിപ്പതിനേഴാമത്‌ തുലാഞ്ഞായറ്റില്‍ എഴുതിയ 'കാരായ്‌മകരണമാവിത്‌' എന്നാ്‌ണ്‌ കൈമളുടെ അവരോധത്തെക്കുറിച്ച്‌ കൂടല്‍മാണിക്യം ഗ്രന്ഥവരിയില്‍ പരാമര്‍ശിച്ചിരിക്കുന്നത്‌. കായംകുളം രാജാവിന്‌ ക്ഷേത്രത്തില്‍ അധികാരസ്ഥാനം വരുന്നതിന്‌ ആധാരമായിത്തീര്‍ന്ന മാണിക്യക്കല്ലിന്റെ ചരിത്രവും പ്രസ്‌തുത ഗ്രന്ഥവരിയില്‍ പ്രസ്‌താവിച്ചിട്ടുണ്ട്‌.
ഇരിങ്ങാലക്കുട ഗ്രാമക്കാരായ നമ്പൂതിരിമാരും പെരുവനം ഗ്രാമക്കാരും തമ്മിലുണ്ടായ വഴക്കിനെ തുടര്‍ന്ന്‌ ഇരിങ്ങാലക്കുടക്കാര്‍ പെരുവനം ക്ഷേത്രോപാന്തത്തില്‍ അന്നത്തെ സമരമുറയായ 'പട്ടിണി' എന്ന നിരാഹാരസത്യാഗ്രഹം അനുഷ്‌ഠിച്ചതും ബ്രഹ്മഹത്യാപാപം ഒഴിവാക്കുന്നതിനായി അധികാരികള്‍ നടപടിയെടുത്തതും ചരിത്രരേഖകളില്‍ പരാമര്‍ശിക്കുന്നുണ്ട്‌.